ospa rybia

[alkorta]

Ichtioftirioza jest wywoływana przez orzęska Ichthyophtirius multifiliis i występuje u wszystkich gatunków ryb słodkowodnych. Pasożyt ten może się dostać do akwarium wraz z roślinami lub pokarmem. Rozmnaża się przez podział, a jego cykl rozwojowy odbywa się poza ciałem żywiciela. Po opuszczeniu organizmu ryby pierwotniak otacza się błoną i tworzy cystę, w której następuje podział na komórki potomne, te z kolei dostają się do wody i wnikają do skóry ryby. Zarażone ryby są niespokojne, pływają niepewnie chwiejąc się. Na całym ciele pojawia się biaława wysypka, prowadząca do odpadania łusek i zwiększonego wydzielania śluzu. W miarę postępu choroby ryby przestają pobierać pokarm, a na ich skrzelach pojawia się obrzęk koloru ciemnoczerwonego. Równocześnie zauważyć można objawy duszności. W celu zwalczenia ichtioftiriozy należy zastosować kąpiele w roztworach środków leczniczych. Stosuje się kąpiel w 0,002% roztworze chininy. Kuracja powinna być przeprowadzona w odrębnym zbiorniku i winna trwać aż do zniknięcia wysypki. Innym środkiem leczniczym jest błękit metylenowy, stosowany w stężeniu 1:500 000. Kąpiel winna trwać 5 dni i można ją stosować w akwarium ogólnym z roślinnością. Stosuje się ponadto kąpiele w 0,001 % roztworze chloraminy, którą również można stosować w akwarium ogólnym. Kąpiel w chloraminie, w zależności od temperatury wody, powinna trwać od 3 do 7 dni (im wyższa temperatura tym krótszy okres kuracji). W zwalczaniu ichtioftiriozy stosuje się też 0,001 % roztwór riwanolu lub trypaflawiny. Leczenie trwa od 1 do 3 tygodni. W początkowej fazie choroby dobre wyniki uzyskuje się również przez podniesienie temperatury wody do koło 30°C

Wykrycie i leczenie ichtioftiriozy jest stosunkowo proste. Należy jednak pamiętać, że istnieją choroby, których zwalczenie jest praktycznie niemożliwe. Dlatego zawsze łatwiej jest zapobiegać chorobom, przez stworzenie rybom odpowiednich warunków bytowania, niż dopuścić do ich wystąpienia.
Ichtioftirioza zwana jest też ospą rybią. Wywołujący ją pierwotniak jest kulisty lub gruszkowaty, przy czym kształt jego może ulegać zmianom. Wielkość pasożyta wynosi 0,5-1,0 mm. Jego jednokomórkowe ciało pokryte jest rzędami rzęsek, ułożonymi zbieżnie w kierunku otworu gębowego. Dzięki tym rzęskom pierwotniak wykonuje energiczne ruchy. W centrum ciała widoczne jest duże, podkowiaste jądro.


Ichthyophfrius multifiliis rozmnaża się przez podział. Dojrzały osobnik opuszcza ciało żywiciela - ryby i dostaje się do środowiska wodnego, gdzie osiada na roślinach lub dnie i otacza się cienką błoną przyjmując postać cysty. W wyniku odbywających się wewnątrz cysty kolejnych podziałów z jednego osobnika macierzystego może wytworzyć się do 2 tysięcy osobników potomnych. Długość tych młodocianych, inwazyjnych form pierwotniaka wynosi 15-45 urn; noszą one nazwę pływek i po uwolnieniu z cysty osiedlają się na żywicielu. Po osiedleniu się pasożyt rośnie i w ciągu kilku dni osiąga dojrzałość. Długość cyklu rozwojowego zależna jest od temperatury. Cykl ten w temperaturze 25°C trwa około 5 dni, w temperaturze 20°C - 7 dni, a przy 15°C - 10-12 dni.

Ichtioftirioza może występować u wszystkich ryb słodkowodnych. Do akwarium pasożyt przynoszony jest najczęściej na roślinach lub poprzez wpuszczenie doń zakażonej ryby. Umiejscawia się on najczęściej pod naskórkiem lub w tkance łącznej skrzeli.

Oprócz specyfików wymienionych przez Autora do zwalczania ospy rybiej u ryb akwariowych stosuje się zieleń malachitową, czyli dostępne w sklepach akwarystycznych krople Ichtio. Można je dodawać do wody w zbiorniku ogólnym lub do kąpieli leczniczych. Wysokość temperatury wpływa na czas, okres trwania kuracji.